Có 10 thiên can: Giáp, Ất, Bính, Đinh, Mậu, Kỷ, Canh, Tân, Nhâm, Quý.
Các can lẻ Giáp, Bính, Mậu, Canh, Nhâm là các can dương.
Các can chẵn Ất, Đinh, Kỷ, Tân, Quý là các can âm.
Giáp Ất là một cặp thuộc Mộc ở phương đông. Bính Đinh thuộc Hỏa ở phương nam. Mậu Kỷ thuộc Thổ ở trung tâm. Canh Tân thuộc kim ở phương tây. Nhâm Quý thuộc Thủy ở phương bắc.
Các can hợp hóa từng đôi giống như vợ chồng hợp nhau mà sinh con: Giáp hợp Kỷ hóa thổ, Ất hợp Canh hóa kim, Bính hợp Tân hóa thủy, Đinh hợp Nhâm hóa mộc, Mậu hợp Quý hóa hỏa.
Năm, tháng, ngày, giờ đều có can. Tháng giêng bao giờ cũng là tháng dần (địa chi), nhưng can tháng giêng phụ thuộc vào can năm mà thành Giáp dần, Bính dần, …. Cho nên có bài thơ dễ nhớ
Giáp kỷ lấy bính làm đầu
Ất canh lấy mậu để làm tháng giêng
Bính tân tìm đến canh dần
Đinh nhâm phải lấy nhâm dần trở đi
Hiển nhiên còn lại năm Mậu, năm Quý thì tháng giêng là tháng giáp dần.
Giáp hợp Kỷ hóa thổ là vì lấy bính làm đầu, mà bính hỏa sinh thổ. Ất hợp Canh hóa kim là vì lấy mậu làm đầu, mà mậu thổ sinh kim. Bính hợp Tân hóa thủy là vì lấy canh làm đầu, mà canh kim sinh thủy. Đinh hợp Nhâm hóa mộc là vì lấy nhâm làm đầu, mà nhâm thủy sinh mộc. Mậu hợp Quý hóa hỏa là vì lấy giáp làm đầu, mà giáp mộc sinh hỏa.
Chúng ta thấy rằng can tháng phụ thuộc can năm, tương tự can giờ phụ thuộc can ngày. Chúng là những yếu tố phụ thuộc. Về mặt khai thác dữ liệu (data mining) tứ trụ hay bát tự thực ra chỉ là lục tự mà thôi.
Tài liệu tham khảo:
1. Kinh dịch và hệ nhị phân của Hoàng Tuấn
2. Dự đoán theo tứ trụ của Thiệu Vĩ Hoa
Contact: tuyen@omarine.org
Comments
There are currently no comments
New Comment